Manja Croiset – Mijn Odyssee
Posted: 26 Nov 2018 07:32 PM PST
Recensie door Truusje
Uitgeverij Brave New Books ‘Onverwerkt verleden tijd’
-Manja Croiset
Huis Clos
Een paar maanden geleden kreeg ik het boek Mijn Odyssee van Manja Croiset in handen en daar zou ik ‘wel eventjes’ een recensie over schrijven. Dat pakte echter anders uit dan gepland……
Al lezende kwam ik al snel tot de conclusie dat dit geen boek is om ‘in een adem’ uit te lezen. De inhoud en betekenis van de woorden werken beklemmend, zijn verre van vrolijk en daarom lukte het me niet het boek achter elkaar uit te lezen. Elke dag een stukje was voor mij een betere optie om te tekst tot me door te laten dringen, met als gevolg dat ik er behoorlijk veel tijd aan heb besteed.
Mijn Odyssee is een (auto-)biografie en egodocument van de auteur. Het bestaat uit drie delen:
- Mijn leven achter onzichtbare tralies
- Manja en de klinieken
- Over de Shoah die nooit voorbij gaat
In het eerste deel beschrijft Croiset haar herinneringen uit haar vroegste jeugd. Ze is de jongste van drie dochters van de Joodse Paula Kool en Odo Croiset. Paula heeft in de Tweede Wereldoorlog haar hele familie verloren in de Shoah (Holocaust). Odo had Joods bloed en was in de oorlog illegaal drukker van, de destijds eveneens illegale krant, Het Parool. Tijdens de Duitse bezetting werd hij gevangen gezet en belande in het concentratiekamp Sachsenhausen. Paula en Odo gingen een gemengd huwelijk aan, doordat een zwangerschap zich aangekondigd had.
Paula Kool-Croiset
Paula is getraumatiseerd en depressief. Op een derde zwangerschap heeft ze niet gerekend en eigenlijk is de kleine Manja niet echt gewenst. De jongste dochter blijkt een pienter meisje, maar blijft altijd, zoveel mogelijk onopgemerkt, in de achterhoede. Dit vooral op school, waar haar angsten zich langzamerhand een weg naar buiten zoeken. Op balletles blinkt ze uit en op school is ze een intelligente en gehoorzame leerling. Maar ook een doemdenkertje, bang voor vele dingen en ze leeft voortdurend met een steeds aanwezige, mysterieuze angst dat er iets naars zou kunnen gebeuren. Zelfs het langs de deuren moeten gaan met de kinderpostzegels boezemt haar angst in.
‘toen ik klein was werd er zilverpapier ingezameld
voor blinde kinderen kennelijk bracht het geld op
maar ik dacht dat zilverpapier genas’
‘[…]toen leefde ik nog met een vanzelfsprekendheid’
Thuis voelt Manja dat ze eigenlijk niet gewenst is. Schaamte en onzekerheden komen om de hoek kijken en ze ontbeert de warmte van een liefhebbende moeder.
Wanneer een vriendje van Marjolijn – haar oudste zus – op een hardhandige manier met Manja aan het stoeien is en haar op haar bed smijt, schrijft ze dat ze;
‘[…]hetzelfde dichtgeklapte middenrif kreeg
als toen met de scène met pappa op oudjaar
maar ogenschijnlijk onaanraakbaar
ook zij bang voor kritiek van pappa en mamma
ze blijft zitten en durft niet te vertellen en hangt een poppetje
met een strop om haar nek aan de lamp in de woonkamer
ze slaapt op zolder’
Het gezin onderneemt regelmatig leuke uitstapjes en gaat ook op vakantie. De ouders zijn voor die tijd heel progressief, maar weten niet om te gaan met hun jongste dochter. Paula heeft last van paniekaanvallen en ook Manja krijgt ermee te maken, maar die worden door de artsen niet goed ingeschat. Volgens hen zou het kopieergedrag zijn.
Dit leidt er uiteindelijk toe dat ze op zestienjarige leeftijd wordt opgenomen in een psychiatrische kliniek. Een gevoel van onveiligheid wordt gevoed door het strenge regime.
In die jaren werd er in het geheel niet spaarzaam omgegaan met het verstrekken van medicatie.
‘maandag- en donderdagmorgen opgelucht als je een ontbijt krijgt
je bent niet aan de beurt voor een electroshock behandeling
*behandeling ze deden het ook als straf zonder verdoving’
Odo Croiset
Ondanks dat Manja zich niet altijd goed begrepen of bejegend voelt, schemert er in de tekst toch door dat ze veel van haar ouders – beiden hebben een hoge leeftijd behaald – heeft gehouden. Haar vader is altijd haar beschermer geweest. Hij was als ‘een onwrikbaar blok graniet’, maar ook ‘haar rots in de branding’ en heeft veel met zijn jongste dochter gepraat. Toch heeft hij gezwegen over het oorlogsverleden van Paula en de Shoah die zijn stempel op haar moeder heeft gedrukt. Bij Manja rijst de vraag waarom zíj in een kliniek opgenomen moest worden en haar moeder niet.
Het derde gedeelte van het boek – over de Shoah die nooit voorbij gaat – vertelt op een zeer uitgebreide, maar confronterende wijze over de impact van de Holocaust op ‘de tweedegeneratie oorlogsslachtoffers’.
Mooi zijn de verhalen over de mores van de jaren eind ’40, begin ’50. De melkboer die aan huis kwam, de tobbe met wasbord, de schillenboer met zijn ratel, de toverlantaarn en de krultang die in het vuur werd opgewarmd. De veranderingen die Amsterdam in de loop der jaren heeft ondergaan worden heel herkenbaar aangehaald.
De schrijfstijl is heel divers. Fragmentarisch, ook wel als flarden van gedachten, worden de herinneringen beschreven en afgewisseld met poëzie. De verhalende tekst is niet overal coherent, eerder chaotisch en in telegramstijl, maar de essentie is heel duidelijk.
Lettertype en -grootte wisselen voortdurend en er wordt veel gewerkt met vetgedrukte woorden en stukken tekst.
Doordat de tekst is verstoken van interpuncties en een hoofdletter die ontbreekt aan het begin van de zin, is heel aandachtig lezen een vereiste. Regelmatig – ook in eenzelfde stuk tekst – wisselt het perspectief tussen de eerste persoon enkelvoud en de veel afstandelijkere derde persoon enkelvoud.
Het boek is uitzonderlijk volledig gedocumenteerd en voorzien van verduidelijkende afbeeldingen. Manja’s naam is gekozen naar het boek Manja van Anna Gmeyner en daarom heeft het sterrenbeeld Cassiopeia een bijzondere betekenis voor haar.
Manja Croiset – Op transport
Manja Croiset is strijdbaar en heeft zich er altijd hard voor gemaakt om de wereld te laten weten wat haar is overkomen en aangedaan. Het is haar levenswerk, waar ze zich nog altijd dagelijks mee bezig houdt.
De laatste jaren is ze ook fysiek ziek geworden en zou ze willen kiezen voor euthanasie, welke haar niet wordt gegeven.
Als kunstenaar heeft ze meerdere werken gemaakt ter nagedachtenis aan de oorlogsslachtoffers.
De eenzaamheid, het zich onbegrepen voelen door familie, die haar verwijt haar psychisch ziek zijn te cultiveren, en de wanhoop spatten van de bladzijden af. Het is uitermate beklemmend en het grijpt je bij de strot om te lezen dat er ná de oorlog een nieuwe oorlog kan ontstaan in het hoofd van degene die het aan den lijve heeft meegemaakt, maar ook in het hoofd van de volgende generatie.
Cassiopeia
Jan Foudraine (1929-2016) was psychiater en bewerkstelligde met zijn boek Wie is van hout? dat er een andere en meer kritische visie ontstond op de psychiatrie. In de vorige eeuw werd een psychiatrisch patiënt gezien als wandelend ziektebeeld, volgestopt met medicatie en behandeld met elektroshocktherapie. De menselijke benadering van de patiënt was vaak ver te zoeken en Foudraine liet zien een groot voorstander te zijn van een meer individuele benadering, minder hiërarchie in de kliniek, minder medicatie.
Deze ommezwaai in denken werd natuurlijk niet direct algemeen goed en bij de ‘oude garde’ van psychiaters en verpleegkundigen was er weerstand om ‘het oude’ los te laten. Het heeft de tijd nodig gehad om in te dalen.Gelukkig staat tegenwoordig het individu centraal en niet het ziektebeeld.
Links
Het leven van Manja Croiset in beeld
https://www.facebook.com/1753414962/posts/10204565208847541/
NCRV interview Willy Lindwer over Manja Croiset
https://www.youtube.com/watch?v=ZaY0VaG93cI
Video doorsnee van mijn leven! Manja Croiset
https://www.youtube.com/watch?v=v23Nt3FsFM0
Reportage over het Leven en Werk van Manja Croiset Joodse Omroep
https://www.youtube.com/watch?v=oO8aUDQiUkk
Gedichten voorgedragen door Manja Croiset uit Dissonante symfonie en een Knipoog in de duisternis
https://www.youtube.com/watch?feature=youtu.be&fbclid=IwAR3UpG9xi_yBRlf14QFE_EazVgorKMm6yJuQBNtSDhVTrF42sYBZukeVFQs&v=zqLvVCmCSDo&app=desktop#menu
Auteur
Manja Croiset, de afbeelding die ze zelf verkoos.
Schets door Wieger Lindeboom
Manja Croiset (Amsterdam, 5 juli 1946) is een Nederlandse dichteres, schrijfster, voordrachts- en beeldend kunstenares.
Croiset is een dochter van Shoah-overlevenden. Ze is de jongste van drie dochters. Haar moeder Paula Kool (1918-2012) was Joods en verloor haar hele familie. Haar vader Odo Croiset (1915-2011) zat in diverse kampen wegens illegaal drukwerk.
Croiset was vanaf haar 6e op balletles bij Nel Roos, de latere Nel Roos-balletacademie. Ze danste voor Unicef in de Jaarbeurshallen in 1960, georganiseerd door Carel Briels. Dit evenement werd rechtstreeks uitgezonden op de tv en draaide tevens in de zomer van 1960 in de bioscoop.
Na de lagere school bezocht Croiset het Barlaeus Gymnasium. Ze kwam, als tweedegeneratieslachtoffer, op jonge leeftijd in de psychiatrie terecht. Ze verbleef jaren in psychiatrische inrichtingen. Daarover is ze op haar zestigste gaan publiceren. Ze is negen jaar werkzaam geweest bij het Leidsch Dagblad.
Er is een film over haar leven gemaakt door de documentairemaker Willy Lindwer. Deze ging in première op 24 februari 2014 in EYE in Amsterdam, en is op 22 april 2018 vertoond in het Nationaal Holocaust Museum in oprichting in Amsterdam.
De film is opgenomen in het archief van Yad Vashem inclusief de inleidende speeches en twee boeken van de schrijfster in de bibliotheek.
De schrijfster heeft de grammaticale vorm onverwerkt verleden tijd ingevoerd, zowel de film als haar boek Mijn leven achter onzichtbare tralies worden hiermee geopend. Eveneens heeft de dichteres met Bloemlezing of rouwkrans en Prozee als synoniem van lyrisch proza de Nederlandse taal verrijkt. De eigen schrijfstijl is benoemd als: idiosyncrasie, medisch jargon. Psychologica. Voortvloeiend uit haar historische boeken, breder dan egodocumenten. Gaandeweg haar loopbaan heeft ze zich ontwikkeld tot woordcartoonist.
(Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Manja_Croiset)
Titel: Mijn Odyssee
Auteur: Manja Croiset
Pagina’s: 352
ISBN: 9789402172560
Uitgeverij Brave New Books
Verschenen: februari 2018
Geschokt, mijn vermoorde grootmoeder. Niet mijn moeder.
“o. dat zag toch niemand.”
Ik had nog veel meer commentaar.
Hoe verhoudt goed onderbouwd en gedocumenteerd zicht tot niet coherent.
Mijn eigen ‘chaos van een perfectionist’
Een recensie op bol. allemaal puzzelstukjes, uiteindelijk een geheel.
met de neus in de boeken27 november 2018 om 13:25
Manja Croiset – Mijn Odyssee
Recensie door Truusje
Uitgeverij Brave New Books
‘Onverwerkt verleden tijd’
-Manja Croiset
Huis Clos,bronvermelding J.P. Sartre Croiset gebruikt dit als metafoor
het is beter jong te sterven, dan lang te lijden
Een paar maanden geleden kreeg ik het boek Mijn Odyssee van Manja Croiset in handen en daar zou ik ‘wel eventjes’ een recensie over schrijven. Dat pakte echter anders uit dan gepland……
Al lezende kwam ik al snel tot de conclusie dat dit geen boek is om ‘in een adem’ uit te lezen.
De inhoud en betekenis van de woorden werken beklemmend, zijn verre van vrolijk en daarom lukte het me niet het boek achter elkaar uit te lezen. Elke dag een stukje was voor mij een betere optie om te tekst tot me door te laten dringen, met als gevolg dat ik er behoorlijk veel tijd aan heb besteed.
Mijn Odyssee is een (auto-)biografie en egodocument van de auteur. Het bestaat uit drie delen:
- Mijn leven achter onzichtbare tralies
- Manja en de klinieken
- Over de Shoah die nooit voorbij gaat
Meer dan deze trilogie, tevens stuken uit Croiset van een Croiset, Interlude en nieuw geschreven slotwoord.
In het eerste deel beschrijft Croiset haar herinneringen uit haar vroegste jeugd. Ze is de jongste van drie dochters van de Joodse Paula Kool en Odo Croiset. Paula heeft in de Tweede Wereldoorlog haar hele familie verloren in de Shoah (Holocaust). Odo had Joods bloed en was in de oorlog illegaal drukker van, de destijds eveneens illegale krant, Het Parool. Tijdens de Duitse bezetting werd hij gevangen gezet en belande in het concentratiekamp Sachsenhausen. Paula en Odo gingen een gemengd huwelijk aan, doordat een zwangerschap zich aangekondigd had.
Paula Croiset-Kool
Paula is getraumatiseerd en depressief. Op een derde zwangerschap heeft ze niet gerekend en eigenlijk is de kleine Manja niet echt gewenst. De jongste dochter blijkt een pienter meisje, maar blijft altijd, zoveel mogelijk onopgemerkt, in de achterhoede. Dit vooral op school, waar haar angsten zich langzamerhand een weg naar buiten zoeken. Op balletles blinkt ze uit en op school is ze een intelligente en gehoorzame leerling. Maar ook een doemdenkertje, bang voor vele dingen en ze leeft voortdurend met een steeds aanwezige, mysterieuze angst dat er iets naars zou kunnen gebeuren. Zelfs het langs de deuren moeten gaan met de kinderpostzegels boezemt haar angst in. Doemdenkertje? Nu principieel tegen ‘leuren langs de deuren’
‘toen ik klein was werd er zilverpapier ingezameld
voor blinde kinderen kennelijk bracht het geld op
maar ik dacht dat zilverpapier genas’
‘[…]toen leefde ik nog met een vanzelfsprekendheid’
Thuis voelt Manja dat ze eigenlijk niet gewenst is. Schaamte en onzekerheden komen om de hoek kijken en ze ontbeert de warmte van een liefhebbende moeder.
Wanneer een vriendje van Marjolijn – haar oudste zus – op een hardhandige manier met Manja aan het stoeien is en haar op haar bed smijt, schrijft ze dat ze;
‘[…]hetzelfde dichtgeklapte middenrif kreeg
als toen met de scène met pappa op oudjaar dit betreft de schrijfster
maar ogenschijnlijk onaanraakbaar hier gaat over de oudste zuster
ook zij bang voor kritiek van pappa en mamma
ze blijft zitten en durft niet te vertellen en hangt een poppetje
met een strop om haar nek aan de lamp in de woonkamer
ze slaapt op zolder’
Het gezin onderneemt regelmatig leuke uitstapjes en gaat ook op vakantie. De ouders zijn voor die tijd heel progressief, maar weten niet om te gaan met hun jongste dochter. Paula heeft last van paniekaanvallen en ook Manja krijgt ermee te maken, maar die worden door de artsen niet goed ingeschat. Volgens hen zou het kopieergedrag zijn.
Dit leidt er uiteindelijk toe dat ze op zestienjarige leeftijd wordt opgenomen in een psychiatrische kliniek. Een gevoel van onveiligheid wordt gevoed door het strenge regime.
In die jaren werd er in het geheel niet spaarzaam omgegaan met het verstrekken van medicatie.
uiteindelijk? Een meisje van 16
‘maandag- en donderdagmorgen opgelucht als je een ontbijt krijgt
je bent niet aan de beurt voor een electroshock behandeling
*behandeling ze deden het ook als straf zonder verdoving’
Odo Croiset
Ondanks dat Manja zich niet altijd goed begrepen of bejegend voelt, schemert er in de tekst toch door dat ze veel van haar ouders – beiden hebben een hoge leeftijd behaald – heeft gehouden. Haar vader is altijd haar beschermer geweest. Hij was als ‘een onwrikbaar blok graniet’, maar ook ‘haar rots in de branding’ en heeft veel met zijn jongste dochter gepraat.* Toch heeft hij gezwegen over het oorlogsverleden van Paula en de Shoah die zijn stempel op haar moeder heeft gedrukt. Bij Manja rijst de vraag waarom zíj in een kliniek opgenomen moest worden en haar moeder niet. Houden van? Verbondenheid. * van praten geen sprake, dan had hij over de achtergrond verteld, ik wist van niets. Op hoge leeftijd heeft hij veel over zichzelf verteld. Goede gesprekken over politiek en cultuur, maar open persoonlijke gesprekken uitgesloten. Mijn moeder boven de 90
Het derde gedeelte van het boek – over de Shoah die nooit voorbij gaat – vertelt op een zeer uitgebreide, maar confronterende wijze over de impact van de Holocaust op ‘de tweedegeneratie oorlogsslachtoffers’. Hier staat de schrijfster niet centraal. Familie en in het algemeen, breder dan de Shoa, breder dan WW II tevens politiek, verleden heden. Discriminatie WW.
Mooi zijn de verhalen over de mores van de jaren eind ’40, begin ’50. De melkboer die aan huis kwam, de tobbe met wasbord, de schillenboer met zijn ratel, de toverlantaarn en de krultang die in het vuur werd opgewarmd. De veranderingen die Amsterdam in de loop der jaren heeft ondergaan worden heel herkenbaar aangehaald.
De schrijfstijl is heel divers. Fragmentarisch, ook wel als flarden van gedachten, worden de herinneringen beschreven en afgewisseld met poëzie. De verhalende tekst is niet overal coherent, eerder chaotisch en in telegramstijl, maar de essentie is heel duidelijk.
Lettertype en -grootte wisselen voortdurend en er wordt veel gewerkt met vetgedrukte woorden en stukken tekst. Zie onderaan mijn beknopte kritiek online.
Doordat de tekst in de eerste twee delen is verstoken van interpuncties en een hoofdletter aan het begin van de zin, is heel aandachtig lezen een vereiste. Regelmatig – ook in eenzelfde stuk tekst – wisselt het perspectief tussen de eerste persoon enkelvoud en de veel afstandelijkere derde persoon enkelvoud. De auteur toont zich een ware woordkunstenaar, zo verbastert ze bijvoorbeeld Traumata tot Traumamma en Traupappa. Kernachtige oneliners zijn in de tekst verweven. Cynisme en zelfspot doorspekt de tekst, maar de verdrietige lading blijft duidelijk voelbaar. Traumata Traumama en Traupapa, enkele medeklinker metrum, geen verbastering, spelen met taal. De meeste traumata ontstaan door Traumama en Traupapa
Het boek is uitzonderlijk volledig gedocumenteerd en voorzien van verduidelijkende afbeeldingen.
Manja’s naam is gekozen naar het boek Manja van Anna Gmeyner en daarom heeft het sterrenbeeld Cassiopeia een bijzondere betekenis voor haar. Omissie stamt van de vermoorde grootouders. Beladen plus de inhoud met blijvende impact meer dan een sterrenhemel.
Manja Croiset – Op transport
Manja Croiset is strijdbaar en heeft zich er altijd hard voor gemaakt om de wereld te laten weten wat haar is overkomen en aangedaan. Het is haar levenswerk, waar ze zich nog altijd dagelijks mee bezig houdt. Ze is te vergelijken met een pitbull, eenmaal ergens in vastgebeten, laat ze niet meer los.
De laatste jaren is ze ook fysiek ziek geworden en zou ze willen kiezen voor euthanasie, welke haar niet wordt gegeven. Verwoest zenuwstelsel ws een cadeautje van de psychiatrie en successievel op mijn 39e verloor ik een oog, kort daarvoor begonnen de neuralgieën
Als kunstenaar heeft ze meerdere werken gemaakt ter nagedachtenis aan de oorlogsslachtoffers.
De eenzaamheid, het zich onbegrepen voelen door familie, die haar verwijt haar psychisch ziek zijn te cultiveren, en de wanhoop spatten van de bladzijden af. Het is uitermate beklemmend en het grijpt je bij de strot om te lezen dat er ná de oorlog een nieuwe oorlog kan ontstaan in het hoofd van degene die het aan den lijve heeft meegemaakt, maar ook in het hoofd van de volgende generatie.
Cassiopeia
Jan Foudraine (1929-2016) was psychiater en bewerkstelligde met zijn boek Wie is van hout? dat er een andere en meer kritische visie ontstond op de psychiatrie. In de vorige eeuw werd een psychiatrisch patiënt gezien als wandelend ziektebeeld, volgestopt met medicatie en behandeld met elektroshocktherapie. De menselijke benadering van de patiënt was vaak ver te zoeken en Foudraine liet zien een groot voorstander te zijn van een meer individuele benadering, minder hiërarchie in de kliniek, minder medicatie. Uit de context, behandelaar in St Veluweland, totaal anders dan zijn statements in de documentaire over mijn leven. Deze ommezwaai in denken werd natuurlijk niet direct algemeen goed en bij de ‘oude garde’ van psychiaters en verpleegkundigen was er weerstand om ‘het oude’ los te laten. Het heeft de tijd nodig gehad om in te dalen. Gelukkig staat tegenwoordig het individu centraal en niet het ziektebeeld. De wantoestanden in de GGZ nog steeds groot, mensen stikken isoleercellen, het STIGMA blijvend
Links
Het leven van Manja Croiset in beeld
https://www.facebook.com/1753414962/posts/10204565208847541/
NCRV interview Willy Lindwer over Manja Croiset
https://www.youtube.com/watch?v=ZaY0VaG93cI
Video doorsnee van mijn leven! Manja Croiset
https://www.youtube.com/watch?v=v23Nt3FsFM0
Reportage over het Leven en Werk van Manja Croiset Joodse Omroep
https://www.youtube.com/watch?v=oO8aUDQiUkk
Gedichten voorgedragen door Manja Croiset uit Dissonante symfonie en een Knipoog in de duisternis
https://www.youtube.com/watch?feature=youtu.be&fbclid=IwAR3UpG9xi_yBRlf14QFE_EazVgorKMm6yJuQBNtSDhVTrF42sYBZukeVFQs&v=zqLvVCmCSDo&app=desktop#menu
AT5 Specials
https://www.at5.nl/gemist/tv/166/24820/manja-een-leven-achter-onzichtbare-tralies/4?fbclid=IwAR3ztMdpLK8L1kYSIBWRZWk99_gL5zDuaa-l7_AhdlnVlAY_k4QR5hpLUps
Auteur Manja Croiset, de afbeelding die ze zelf verkoos.
Schets door Wieger Lindeboom
Manja Croiset (Amsterdam, 5 juli 1946) is een Nederlandse dichteres, schrijfster, voordrachts- en beeldend kunstenares. Croiset is een dochter van Shoah-overlevenden. Ze is de jongste van drie dochters. Haar moeder Paula Kool (1918-2012) was Joods en verloor haar hele familie. Haar vader Odo Croiset (1915-2011) zat in diverse kampen wegens illegaal drukwerk. Croiset was vanaf haar 6e op balletles bij Nel Roos, de latere Nel Roos-balletacademie. Ze danste voor Unicef in de Jaarbeurshallen in 1960, georganiseerd door Carel Briels. Dit evenement werd rechtstreeks uitgezonden op de tv en draaide tevens in de zomer van 1960 in de bioscoop.
Na de lagere school bezocht Croiset het Barlaeus Gymnasium. Ze kwam, als tweede generatieslachtoffer, op jonge leeftijd in de psychiatrie terecht. Ze verbleef jaren in psychiatrische inrichtingen. Daarover is ze op haar zestigste gaan publiceren. Ze is negen jaar werkzaam geweest bij het Leidsch Dagblad. Er is een film over haar leven gemaakt door de documentairemaker Willy Lindwer. Deze ging in première op 24 februari 2014 in EYE in Amsterdam, en is op 22 april 2018 vertoond in het Nationaal Holocaust Museum in oprichting in Amsterdam. De film is opgenomen in het archief van Yad Vashem inclusief de inleidende speeches en twee boeken van de schrijfster in de bibliotheek. De schrijfster heeft de grammaticale vorm onverwerkt verleden tijd ingevoerd, zowel de film als haar boek Mijn leven achter onzichtbare tralies worden hiermee geopend. Eveneens heeft de dichteres met Bloemlezing of rouwkrans en Prozee als synoniem van lyrisch proza de Nederlandse taal verrijkt. De eigen schrijfstijl is benoemd als: idiosyncrasie, medisch jargon. Psychologica. Voortvloeiend uit haar historische boeken, breder dan egodocumenten. Gaandeweg haar loopbaan heeft ze zich ontwikkeld tot woordcartoonist.
(Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Manja_Croiset)
Titel: Mijn Odyssee
Auteur: Manja Croiset
Pagina’s: 352
ISBN: 9789402172560
Uitgeverij Brave New Books
Verschenen: februari 2018
Gepost door met de neus in de boeken op 00:05
Dit e-mailen Dit bloggen! Delen op Twitter Delen op Facebook Delen op Pinterest
Manja Croiset27 november 2018 om 12:07 Stil gevallen. Wel een paar kanttekeningen, de chronologie. Lyrisch Proza, het hele eerste deel. Manja en Klinieken en over de Shoah die nooit voorbij gaat, geschreven In proza daar met interpunctie gelardeerd met gedichten.( geen lyrisch proza) en ook vele van mijn aforismen en andere woordspelingen. Rest me nu verder mijn dank uit te spreken. Manja Croiset
“o. dat zag toch niemand.”
Ik had nog veel meer commentaar.
Hoe verhoudt goed onderbouwd en gedocumenteerd zicht tot niet coherent.
Mijn eigen ‘chaos van een perfectionist’
Een recensie op bol. allemaal puzzelstukjes, uiteindelijk een geheel.
Niet voor de Poes wel voor de Leeuwen 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.